Home 1 2
winkelstories * * * * * auteur & copyright: els van wageningen email [email protected] * * * * * webdesign: wynneconsult email [email protected]
hoofdartikel (1)

Een halve eeuw Barbershop in de Effectenbeurs

Toen Pieter Johannes Janse in 1934 voor één jaar een leegstaande ruimte huurde in de Amsterdamse Effectenbeurs (Beursplein 5) om daar tijdelijk zijn herenkapsalon voort te zetten, had hij niet kunnen bevroeden dat dat ene jaar zou uitgroeien tot meer dan een halve eeuw. In het voormalige postkantoortje van de Vereniging voor de Effectenhandel - de posthoorns in de glas-in-lood bovenlichten herinneren daar nog aan - werd in 1934 de Beurs Salon gevestigd. Het toilet, zoals de betimmering van een kapsalon genoemd wordt, werd los tegen de bakstenen muren gezet, om het tijdelijke karakter te benadrukken. Al die jaren veranderde er niets. De Barbershop - zoals de naam sinds 1960 luidt - had een nogal onopvallende zij-ingang links in het thans honderd jaar oude pand van de Amsterdamse Effectenbeurs (1913), dat onder architectuur van ir. Jos.Th.J.Cuypers werd gebouwd.

De Beurs Salon van Pieter Johannes Janse

Voordat Pieter Janse in 1934 naar de Beurs kwam, had hij sinds maart 1905 zijn 'Beurs Salon' aan de overkant van het Damrak: Beurspassage 4 - 6. Hij noemde zich coiffeur, perrequier (pruikenmaker) en parfumeur. Behalve kappen behoorden ook hoofd- en gezichtsmassage en manicuren tot de mogelijkheden. Een antiseptische behandeling werd daarbij gegarandeerd. Hij maakte inderdaad zijn eigen parfums. De Beurspassage, die sinds 1901 de Nieuwendijk verbond met het Damrak, vormde een onderdeel van de gebouwen voor de Algemene Maatschappij van Levensverzekeringen die door architect H.P. Berlage werden ontworpen. Toen C.en A. Brenninkmeyer de beschikking kregen over dit complex, zegden zij de kapper de huur op. Pieter Janse kreeg een paar jaar de tijd om naar iets anders uit te zien. Op de plaats van de Beurs Salon kwam de dameshoedenwinkel van Gieskes omdat deze beter paste bij de branche van C.& A.. Op 25 januari 1931 had Pieter Janse overigens zijn zaak op naam gezet van mevrouw Gajentaan. Zij was daar manicuurster. Hij overleed in 1936. De heren J.Rensink en H. Plieger sr., respectievelijk sinds 1916 en 1928 als bedienden in de zaak werkzaam, namen in 1948 de Beurs Salon van mevrouw Gajentaan over. Op 1 juli 1965, toen de 67-jarige Rensink 50 jaar in de zaak was, nam hij afscheid en ging Plieger sr. alleen verder. Henk Plieger jr. werd vervolgens op 1 januari 1969 eigenaar.

Interieur van De Barbershop

Het interieur van de Barbershop stamt dus uit het begin van de jaren dertig. Sommige van de geëtste ramen, zoals die in de toegangsdeur, kwamen nog uit de voormalige Beurs Salon. De twee geëtste middenramen zijn later gemaakt. Op de één zien we Pieter Janse bezig met een gezichtsmassage bij een lang uitgestrekte heer op kappersstoel. Op de andere wordt een hoofdmassage gedemonstreerd. Voor deze massage werd een prachtig apparaat gebruikt, de Royal Vibrator, gemaakt door de firma Koken, Barber's Supply Company, St. Louis in de Verenigde Staten (sinds 1874). Een hoge metalen voet met daarop een houten kast, waarin een motor met een kracht van een kwart pk en een houder met rubberegel, waarmee na het kappen gemasseerd werd. Waren er hier en daar dan nog wratjes of andere oneffenheden, dan beschikte de salon ook over een soort hoog frequent apparaat om deze feilloos weg te branden. Hierbij hoorden ook heerlijk warme vochtige handdoeken die uit een soort oventje kwamen. Veertien kristallen lotionflessen herinneren aan de uitdrukking: 'Frictionnetje meneer?'

Klik voor vergroting

De Beurs Salon in de Beurspassage 4-6. Eigenaar Pieter Janse van 1905 - 1934. Daarna kwam hier de dameshoedenwinkel van Gieskes. Foto van vóór 1930

Klik voor vergroting

H. Plieger (links) en P.J. Franse in de Barbershop, Beursplein 5. Foto Erik Hesmerg, 1984

Effectenbeurs

De Vereniging voor de Effectenhandel liet t.b.v. een eigen beursgebouw 26 percelen aan het Beursplein ( tussen Beurs en Bijenkorf) en de Warmoesstraat slopen en ter plaatse onder architectuur van Jos. Th. J. Cuypers de Effectenbeurs bouwen met het front aan het Beursplein. Op 22 december 1913 werd het gebouw ingewijd en op 2 januari 1914 in gebruik genomen. (d'Ailly's Historische Gids van Amsterdam).

Scheerrituelen

Tot in de late jaren vijftig hadden veel kappers zeventig procent van de omzet aan scheerklanten te danken. Knippen was bijzaak. Sinds 1967 is scheren geen examenvak meer in het kappersonderwijs. Het scheren was destijds een ritueel. De scheerkwasten waren van varkens- of dassenhaar. De laatste waren duur, maar wel veel zachter. Na het scheren werd het gezicht gedept met een blokje aluin, om het hoofd vervolgens in een voorverhitte handdoek te laten verdwijnen. Een wolkje huidkleurige talkpoeder sloot de scheerbeurt af. Aanvankelijk waren scheermesjes van koolstofstaal gemaakt. In 1970 kwam het stainlessmesje met een roestvrije levensduur van veertien dagen. Het eerste scheerapparaat, van Remmington, kwam in 1939 op de markt.

sluiten

sluiten