Home
1
2
3
4
5
Eau de Cologne was het 'ijskoude Jägermeistertje' van de 19de eeuw. Oorspronkelijk werd het vooral beschouwd als een drankje met geneeskrachtige eigenschappen en het had niets van doen met de aan mode onderhevige verleidelijke geuren van de parfumindustrie. Het was een geweldige opkikker voor al wie zich ziek, oud of zwak voelde. Later werd eau de cologne alleen nog maar uitwendig gebruikt om voorhoofd, borst of zakdoek te besprenkelen en diende vooral om migraines en vapeurs te verdrijven. Behalve de pepermuntjes behoorde het flesje eau de cologne dan ook tot de vaste inventaris van menig damestasje. Heren konden beschikken over een stoere wandelstok, waarvan de zilveren knop was ingericht als eau de cologne-spuit. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog nam het gebruik van eau de cologne sterk af. Niet alleen omdat sommige kwalen cultuur- en tijd gebonden zijn, maar vooral door de vooruitgang van de medische wetenschap. Ook Amsterdam had in de 19de eeuw een bloeiende eau de cologne industrie, waarvan Boldoot verreweg de grootste was. We denken nog aan die prachtige winkel annex showroom in de Kalverstraat, hét visitekaartje van de firma Boldoot. In 1977 vertrok het voormalig familiebedrijf uit Amsterdam, waarmee althans in onze stad een einde kwam aan de fabricage van ‘Keuls water’.
In de Kalverstraat 96 werd in 1919 de beroemd geworden Boldootwinkel annex showroom 'In 't Geurighe Rooske' geopend naar een ontwerp van architect Jordanus Roodenburgh (1886 – 1972). De winkel met een geheel mahoniehouten pui, kreeg overvloedige versieringen gerealiseerd door de kunstschilders Mathieu en Jan Wiegman en beeldhouwer Jan Christoffel Schultsz, die de vergulde putti met rozen maakte.Het gebrandschilderde glas is van Willem Bogtman. Dit is de enige winkel die Roodenburgh heeft ontworpen en er werd destijds van gezegd dat het reslutaat sterk deed denken aan het werk van architect De Bazel. Niet zo verwonderlijk omdat Roodenburgh enige tijd had gewerkt op het bureau van De Bazel. In de jaren zestig deed Boldoot de winkel van de hand. Het prachtige interieur belandde op de container, de pui kwam op de lijst van Monumentenzorg. Dat dat laatste nog geen waterdichte garantie biedt voor het behoud, blijkt uit het feit dat de toenmalige eigenaar van de broodjeswinkel de ingang in het midden heeft laten verplaatsen naar opzij, waarna later nog meer afbraak volgde. Kortom van de creatie van Roodenburgh en de zijnen is vrijwel niets meer over.
Eau de cologne is van oorsprong de Franse benaming voor Kölnisch Wasser. Het is een 1.5 - 3% oplossing van vluchtige olieën in alcohol van 85-90%. De geschiedenis van het reukwater is ongeveer even oud als die van het parfum en hangt samen met de kunst om olie te destilleren uit geurige planten en bloemen. Het reukwater werd verkregen door diverse vluchtige olie bevattende bloemen, blaadjes en vruchtschalen dagen lang met water te macereren, en vervolgens te destilleren. Maar ook door direkte stoomdestillatie werden de vluchtige olieën uit planten gewonnen. Later paste men voor de bereiding van deze reukwaters alcohol in plaats van waterdestillatie toe, waardoor de etherische olieën beter oplosten. De planten die men hiervoor gebruikte waren onder andere oranjebloesem, rozemarijn, citroenschil, koriandervruchten, bergamot, salvia, tijm en melisse.
Er bestonden talrijke eau de cologne recepten. Elke fabrikant had zijn eigen recept en hield de samenstelling zorgvuldig geheim. De firma Boldoot had een in leer gebonden en met een koperen slot uitgerust receptenboek, dat in een kluis bewaard werd.Het populairste in de 18de eeuw was Eau de la Rheine ofwel Hongaars water, een destillaat van wilde rozemarijn, munt en citroenschil in alcohol. Een ander preparaat was het in Parijs vervaardigde Eau de Luce.
De bekende Boldootwinkel annex showroom ‘In ’t Geurighe Rooske’ in de Kalverstraat 96. Gebouwd in 1918 -1919 naar ontwerp van architect Jordanus Roodenburgh (1886 – 1972).
Interieur van de Boldootwinkel in de Kalverstraat 96.
Dit is wat overbleef van die prachtige Boldootwinkel in de Kalverstraat. Foto H.Wijnne 2006
Volgens een uit 1847 daterend handgeschreven receptenboekje van de Amsterdamse apotheker Everwijn Meijer, die van 1847 – 1875 eigenaar was van de nu nog bestaande apotheek W.H. v.d. Meulen op de hoek van de Geldersekade en de Stormsteeg, is Eau de Luce een oplossing van barnsteenolie in alcohol, ammonia en brandewijn. Het werd al in 1754 in Parijs aangeprezen als een vluchtige essence, krachtiger dan menig vlugzout en geuriger dan Lavendel - of Hongaars water.Coll. EvW
Van keizer Napoleon Bonaparte wordt verteld dat hij zich dagelijks waste en besprenkelde met eau de cologne, dat hem werd geleverd door zijn parfumeur Houbigant in Parijs. Een voor hem bestemde kwartaalrekening uit 1806 vermeldt naast 26 potten amandelcreme, ook 162 liter flessen eau de cologne.
