Home
1
2
3
Op de website winkelstories wordt de geschiedenis beschreven van Amsterdamse winkels die al meer dan 100 jaar bestaan. Een enkele keer wil ik graag een uitzondering maken. Voor Dun Yong bijvoorbeeld, de oudste Chinese toko van Amsterdam. Een familiebedrijf dat officieus sinds 1957, maar officieel (registratie KvK.) sinds 1959 gevestigd is op de hoek van de Geldersekade en de Stormsteeg 9. Aanvankelijk een eenvoudige toko voor de na de oorlog snel groeiende Chinese bevolking in de Nieuwmarktbuurt. De toko werd steeds verder uitgebreid, totdat een verbouwing in 1992 van het vijf verdiepingen tellende pand een modern Chinees warenhuis maakte, met een internationaal wijd verspreide klantenkring.
In 2011 viert de Chinese gemeenschap in Nederland met diverse manifestaties, dat het 100 jaar geleden is dat de eerste Chinezen zich in Amsterdam vestigden. Veel Chinese zeelieden gingen eind 19de eeuw als stokers mee op de grote oceaanstomers naar Europa, waar ze vooral in Engeland afmonsterden. In 1911 brak er een werkstaking uit onder de zeelieden in Nederland. Sinds 1900 waren de gages van zeelieden niet meer verhoogd en al jaren werd er gevochten voor betere arbeidsomstandigheden. Hun belangen werden onder andere behartigd door de �Scheeps-en Bootwerkers Vereeniging Recht en Plicht�, gevestigd op Geldersekade 30. Scheepvaartmaatschappijen zagen kans de staking te doorbreken door in Engeland Chinese stokers en tremmers te werven. Omdat zij bereid waren tegen de laagste lonen en zonder klagen het smerigste en zwaarste werk te doen in de stookruimten, bleven Nederlandse maatschappijen ook na 1911 gebruik maken van deze Chinese zeelieden. In 1927 werkten ongeveer drieduizend Chinezen op Nederlandse schepen. Zij kwamen vooral uit het achterland van Hongkong, uit het gebied van Guangdong (Kanton).
De Chinese zeelieden werden in eerste instantie ondergebracht in woonloodsen in het oostelijk havengebied, op het terrein van de Maatschappij Nederland op de Javakade. Zij moesten vaak lange tijd aan de wal wachten, voordat ze weer konden aanmonsteren. Later kwamen er boardinghouses, gewone woonhuizen waar zeelieden konden eten, slapen en soms opiumschuiven. De huizen werden gehuurd door een Chinees of Nederlander, de �number-one� genoemd, die het huis vol had gezet met britsen voor zo�n 20-30 stokers. In Amsterdam concentreerde de boardinghouses zich in de Binnenbantammerstraat, de Buitenbantammerstraat en op de Prins Hendrikkade. In de jaren dertig groeide het aantal permanente Chinese bewoners, omdat er vanwege de crisis geen boten meer vertrokken.
Binnenbantammerstraat gezien naar de Geldersekade, tijdens een Chinese nationale feestdag op 10 oktober 1931. Met zicht op het hoekpand met torentje van Dun Yong, Geldersekade/Stormsteeg 9. Rechts de mooie gaper van de voormalige apotheek De Groot & Latenstein. Foto: Stadsarchief
Fritillaria Verticellata & Loquat. Hoestdrankje uit de jaren 70. Made in Hong Kong
Niet alle Chinezen leidden voor de oorlog een pover bestaan. Enkele hadden in de Nieuwmarktbuurt grote ondernemingen opgezet, wasserijen en textielfirma�s. Op Geldersekade 45 zat �The Oriental Art Company� van mevrouw Ma en op nummer 55 de �China Silk & Embroidery Co� van Tjeng Shi. In de oorlog en enkele jaren daarna bleven veel Chinezen in Amsterdam en trouwden met een Nederlandse vrouw.
