H
1
2
3
4
5
De twee zonen van Hendrik Willem Nijman, Frans en Neander, die op 5 februari 1909 een vennootschap sloten, moesten helaas hun prachtige sigarenmagazijn vijf jaar later opnieuw verlaten. Alle huizen aan de zuidzijde van de Dam tussen Kalverstraat en Rokin werden opgekocht en vervolgens afgebroken om plaats te maken voor het enorme kledingmagazijn van Peek & Cloppenburg. Als we onze zaak dan toch moeten verplaatsen, laten we dan nog iets veel exclusievers bouwen aan het prachtige Rokin met zijn brede troitoirs, moeten de broers hebben gedacht. De eigenaren van het iets verderop gelegen Maison de Bonneterie waren hen in 1909 al voorgegaan met de bouw van hun indrukwekkende modepaleis, ontworpen door de architecten A. Jacot en W. Oldewelt. Frans en Neander Nijman kochten de panden Rokin 92 - 94 - 96. Zij schakelden de Gebroeders Jo en Dolf van Gendt in, die in Amsterdam al eerder bekendheid kregen met hun ontwerp voor de winkelgalerij in de Raadhuisstraat. De aangekochte huizen aan het Rokin werden afgebroken en op de plaats daarvan kwam het nieuwe gebouw, dat in 1915 werd opgeleverd. Intussen vestigde Hajenius zich tijdelijk op het Spui 6.
Door de eikenhouten entree, voorzien van zware deuren met koperbeslag, betreed je een grote rechthoekige ruimte met aan weerszijde toonbanken van Italiaans marmer. Daarboven hangen aan het gedecoreerde cassetteplafond twee gigantische kroonluchters van messing, meegekomen uit de vorige winkel aan de Dam. De wanden zijn met verschillende marmersoorten bekleed en in de open mahoniehouten wandkasten staan behalve kistjes met sigaren, negentiende eeuwse houten korven voor pijptabak en Delftsblauwe sierpotten. De hardstenen vloer met moza�ek versieringen verdween later vanwege slijtage onder een tapijt. Voor het interieur gebruikten de gebroeders Van Gendt louter natuurproducten als hout, marmer en hardsteen, want in het interieur van deze exclusieve sigarenwinkel mochten geen verf en aanverwante producten worden gebruikt, omdat de �gevoelige� sigaar heel snel geuren opneemt uit zijn omgeving. Ambachtelijke pronkstukken waren lange tijd twee met hout ingelegde sigarenvitrines midden in de winkel. Hierin lagen onder andere een corona en een knakmodel van hetzelfde merk: Corriente del Rhin, na vertaling de naam van de drie Hajeniuspanden: �De Rijnstroom�.
De gebroeders Van Gendt bouwden in vertrouwde vormen en grepen soms terug op zeventiende en achttiende eeuwse stijlen. Het gebouw van Hajenius is opgetrokken uit een voor die tijd modern betonskelet. De gevel bestaat uit twee enigszins op zichzelf staande delen: een breed linker deel dat symmetrisch van opzet is met de winkelingang in het midden en een smal rechter deel met de toegang naar de kantoorverdiepingen. De voorgevel is bekleed met kostbaar Oberkirchener zandsteen, net als de voorgevel van Maison de Bonneterie. De borstwering van de winkelpui is van graniet. Het pand heeft een hoge winkelpui van de begane grond tot de eerste verdieping, die dient als sokkel voor de drie daarboven gelegen en van pilasters voorziene verdiepingen. Boven de royale entree van de winkel is uit zandsteen het koninklijk wapen gehouwen met daaronder P.G.C. Hajenius en het jaartal 1914. De inmiddels vertrouwde naam �De Rijnstroom� staat boven de ingang naar de bovenverdiepingen.
In �De Heerenkamer�, die nog enigszins in de oorspronkelijke stijl is gebleven, werden ooit de vaste klanten ontvangen om de sigarenorders voor het komende jaar te bespreken. Hier hangen de twee portretten van Pantaleon Hajenius� opvolgers Hendrik Willem Nijman en zijn zoon Neander Nijman. Aan de antieke vergadertafel zijn al heel wat diepzinnige gesprekken gevoerd. Regelmatig wordt hier een cursus gegeven over hoe een kundig sigarenroker te worden.
Het entree en de etalages. Coll. Hajenius
Detail van het gedecoreerde cassetteplafond in de winkel.
Al het lichte marmer zoals in de toonbanken is Italiaans Arabescato, een witte marmersoort uit het Jura tijdperk. Het heeft een sterk kronkelige en onvoorspelbare textuur van 1 tot 15 cm grootte. Bij Hajenius zijn twee soorten toegepast. Een met een grijs/groene textuur en een met een rood/bruine textuur. Het donkerbruine natuursteen is een Belgische natuursteensoort die al geruime tijd niet meer in de handel is. Het inlegwerk in het front van de toonbanken is geprofileerd en zeer kwetsbaar. De zwarte plaatjes zijn van zeer exclusief Italiaans Portoro Nero. De zuiltjes tussen de blokken zijn massief uitgevoerd en zeer fraai gedetailleerd. De doorgang naar de klimaatkamer, waar sigaren bij een juiste temperatuur en relatieve vochtigheid worden bewaard, is uitgevoerd in Verde Alti. De eikenhouten deur die toegang geeft tot de klimaatkamer is omringd met beide typen Arabescato. Hierop is een geprofileerde lijst gelijmd. Deze combinatie wordt bij de rest van de wanden ook voortgezet. Alle plinten zijn van Nero Mascina. (P. Cappendijk, Natuursteen INFO, december 1992)
Het is niet verwonderlijk dat vele politici in de sigaar een goede vriend vinden. Hajenius is in het bezit van een oude karikatuur van Colijn die - sigaar in de hand - voor zich uitmijmert: �Zo�n ding is toch handelbaarder dan een parlement. Het spreekt je niet tegen en het jaagt je niet weg�.
