Home 1 2 3      
winkelstories * * * * * auteur & copyright: els van wageningen email [email protected] * * * * * webdesign: wynneconsult email [email protected]
hoofdartikel (1)

Oudste speciaalzaak op gebied van open haarden en kachels

Z aken die hun oorsprong hebben in de negentiende eeuw en die gedurende vijf generaties van vader op zoon overgaan, zijn betrekkelijk zeldzaam. Het bedrijf van de Amsterdamse familie Harm is er zo een. Alweer 18 jaar geleden vertelde Jos Harm mij zijn verhaal, dat in Ons Amsterdam werd gepubliceerd. Hij is de vierde generatie en zit inmiddels al meer dan een halve eeuw in het vak. Hij voelt zich in dit familiebedrijf als een vis in het water en weet zeer onderhoudend te vertellen over de voor- en nadelen van de diverse verwarmingssystemen, over de stormen die de branche de laatste decennia heeft doorstaan en over de bijzondere kwaliteiten van zijn voorvaderen. Jos Harm is een begrip in de haarden- en kachelbranche en autoriteit op het gebied van stooktechnieken. De firma ontwikkelt nieuwe stooksystemen, adviseert, ontwerpt, fabriceert, repareert en restaureert. Terwijl Jos Harm nog steeds de zaken behartigt in de showroom aan de Vijzelgracht, berust de dagelijkse leiding van het bedrijf nu bij de vijfde generatie de zonen Jeroen en Roger Harm.

Hoefsmid Adam Harm

Het begon allemaal met Adam Harm de overgrootvader van Jos Harm die rond 1850 op de Botermarkt, het huidige Rembrandtplein, een wagenmakerij annex hoefsmederij had, alsmede een zogenaamd wisselkantoor voor paarden van de postkoets. Een flinke trap van een paard bezorgde hem een ingedeukte borstkas, die hem verder ongeschikt maakte voor de uitoefening van zijn vak. Van het paarden beslaan had hij voorgoed de schrik te pakken. Vandaar dat hij in 1854 verhuisde naar de Leidsestraat, nu nummer 76, om daar in een klein smederijtje kachels te maken, waarnaar in die tijd een toenemende vraag was. Later kwamen daar koffiebrandmachines, fornuizen en brandkasten bij.

Tweede generatie Harm breidt uit

Uit het huwelijk van Adam werden drie zoons geboren: Jos, Theo en Frits. De laatste twee kwamen in het bedrijf van hun vader. Het kleine smederijtje groeide gestaag en werd met magazijnen en showrooms uitgebreid met de panden Prinsengracht 703-705, waaraan een nu nog bestaand tegelmoza�ek boven de winkelpui van wat nu een DA Apotheek is herinnert. Van de bedrijfspanden bleef tenslotte alleen Prinsengracht 703 over, totdat ook dit gedeelte in augustus 1983 werd opgeheven. Zoon Jos moest zich gaan bekwamen in het ijzerwarenvak. Duitsland was h�t land van de gereedschappenfabrieken en men zag in de verkoop van ijzerwaren een grote toekomst. Jos Harm liep bij diverse Duitse fabrikanten stage en deed een hoop ervaring op. Hij leerde een vak dat het werk van zijn vader aardig zou aanvullen. Terug in Nederland werkte hij geruime tijd als volontair bij Van der Schoot, een ijzerhandel in Tilburg, die nu nog bestaat. Hij trouwde met de dochter van de Tilburgse wollen-stoffenfabrikant Swagemakers.

Jos Harm opent magazijn Het Hangslot

Uiteindelijk besloot Jos Harm niet bij zijn vader in de zaak te gaan, maar een eigen bedrijf te beginnen. Hij liet een pand bouwen op nummer 120 in de Vijzelstraat, waar zijn winkel Het Hangslot, in ijzerwaren, gereedschappen en huishoudelijke artikelen, op 23 november 1889 werd geopend. Rond de eeuwwisseling veranderde de bedrijfsnaam in Jos Harm. Hij importeerde gereedschappen en werkbanken uit Duitsland, die later op zijn verzoek werden nagemaakt door de firma Nooitgedagt in IJlst in Friesland. Zo liet hij bij dezelfde firma als reclamemateriaal houten miniatuurgereedschap maken, dat hij samen met een catalogus met genummerde afbeeldingen in een koffertje rondstuurde naar ambachtsscholen en naar het gouvernement in Indi�, zodat men een goede keuze kon maken.

Klik voor vergroting

De kachelsmederij van Adam Harm Leidsestraat 76. Eind 19de eeuw. Prent

V.l.n.r.Vijzelstraat 122 - 114 omstreeks 1900. Het tweede huis van links, nummer 120, is IJzermagazijn �Het Hangslot�. Het door G.W. Vixseboxse ontworpen pand werd in 1889 gebouwd in opdracht van de firma Harm. In 1917 moest het met de buurpanden wijken voor de verbreding van de Vijzelstraat. Links op nummer 122 de drogisterij van Louis van Winsen (1837 - 1916). Aan de gevel hangt een gaper met om zijn nek een slinger met papaverbollen. Die gaper is nu in het bezit van het Amsterdams Historisch Museum.

In de Prijscourant-Modelboek van Jos Harm uit 1913 staan prachtige gereedschappen afgebeeld. Hij was importeur van diverse Amerikaanse Gereedschappen, zoals die van Stanley. Frederick Trent Stanley begon in 1843 met een winkeltje in New Britain, in Connecticut, waar hij deursloten en andere ijzerwaren produceerde. Nu is Stanley een wereldwijde marktleider in gereedschappen en ijzerwaren. Ook voor �Fransche en Engelsche Steekgudsen, Amerikaansche Drevels, Gootdissels en Sloydzaagramen� kon de handwerksman bij Jos Harm terecht.

Illustratie uit de Prijscourant van Jos Harm 1913. Elk lid van het gezelschap op Marken toont iets uit de catalogus van Jos. Harm.

Klik voor vergroting

Kunstig smeedwerk afkomstig van J.A. Harm & Zonen Leidsestraat 76.

sluiten

sluiten

sluiten

sluiten

sluiten

sluiten

sluiten

sluiten

sluiten