Home 1 2 3 4
winkelstories * * * * * auteur & copyright: els van wageningen email [email protected] * * * * * webdesign: wynneconsult email [email protected]
hoofdartikel (2)

Joseph de Leeuw maakt van Metz & Co een 'instituut'

De winkel van Metz in de Kalverstraat moest tenslotte plaats maken voor de uitbreiding van Maison de Bonneterie. In 1908 betrok Metz & Co de winkelruimte van het kantoorpand 'New -York' op de hoek van Keizersgracht 455/ Leidsestraat, dat door de firma F.A.L. de Gruyter (geen familie van de kruidenier) was verlaten. In 1917 werd De Leeuw enig directeur van Metz & Co en eigenaar van het hele pand. In 1922 liet hij het verbouwen tot winkelpand, naar ontwerp van architect H.A. van Anrooy (1885-1964). Deze ontwierp in 1926/27ook het Gebouw Liberty, Kerkstraat 45- 49, waar de ateliers van Metz werden gehuisvest. Joseph de Leeuw was een groot bewonderaar van de Liberty-Style en net als Arthur Liberty, die in 1917 overleed, onderhield ook hij nauwe contacten met Nederlandse ontwerpers en architecten, die een vernieuwing in het bouwen en de decoratieve kunst voorstonden. Sommigen van hen behoorden tot De Stijl, een in 1917 opgerichte groep kunstenaars die de 'nieuwe zakelijkheid' propageerden en die hun idee�n in een gelijknamig tijdschrift ventileerden.

Paul Bromberg's 'moderne huisinrichting'

De diverse afdelingen zoals Metz die al jaren had, zoals damesmode, dameshoeden, stoffen, kunstnijverheidsartikelen en andere luxe artikelen, bleven gehandhaafd. Daarnaast begon Metz met een meubelafdeling. De eerste binnenhuisarchitect die Joseph de Leeuw daarvoor in 1918 aantrok was Paul Bromberg, die hoofd werd van de afdeling 'moderne huisinrichting'. Zes jaar later was dat Willem Penaat, die d��rvoor had gewerkt voor 't Binnenhuis. Onder nauwkeurig toezicht van beiden - zij hadden zelf het meubelmakervak geleerd - werden hun ontwerpen onder eigen naam, op de werkplaats van Metz uitgevoerd. Hier werden ook de zogenaamde Liberty-modellen vervaardigd. Daarnaast stonden eigentijdse meubelontwerpen van over de grens in de winkel van Metz. Zoals die van Alvar Aalto, Le Corbusier, Mies von der Rohe en Marcel Breuer. Metz verzorgde ook complete interieurs. De meubelafdeling bestond uit een serie in verschillende stijlen ingerichte kamers, die voorbeelden gaven van fraai bewerkte meubelen geplaatst in de juiste omgeving.

De ontwerpen van Gerrit Rietveld

In 1927 begon Rietveld (1888-1964) te experimenteren met stoelen, eerst van geperst fiber, later van triplex op metalen buisframes. Vanaf 1930 werden deze stoelen gemaakt en verkocht bij Metz & Co, evenals zijn in 1934 ontworpen beroemde zigzag stoel van iepenhout. In 1933 ontwierp hij de uit staal en glas opgebouwde koepel op het dak van het gebouw 'New York'. Naar verluid zou Rietveld aanvankelijk van Joseph de Leeuw de opdracht gekregen hebben, om op het dak de letters van de firmanaam te ontwerpen. Eenmaal bezig ontstond het idee om de stalen draagconstructie te gebruiken voor een glazen koepel, met het doel daarin tentoonstellingen te houden, tegen de achtergrond van een prachtig stadspanorama. En zo geschiedde. Een jaar later werden er meubels getoond van Rietveld en van de architecten Oud, Burkhalter en Bourgeois. Bij een verbouwing in 1986 is het interieur van de koepel ingrijpend veranderd. In 1938 werd de meubelafdeling uitgebreid met een nieuw onderkomen: Keizersgracht 449. Hier ontwierp Rietveld de winkel en de pui met de letters van de firmanaam op de gevel. Er werd werk getoond van Salomonson, Bodon, Stam, Van Tongerloo en Wouda. De winkelpui is er nog wel, maar behoort sinds 1976 toe aan Caf� - Restaurant Het Land van Walem.

Exclusieve stoffen en glasontwerpen

Metz maakte in die jaren ook tapijten en stoffen naar ontwerpen van schilder Bart van der Leck en sierkunstenaars als C.A. Lion Cachet, W. Sandberg en L.C. van der Vlught. Beroemd waren de door de uit Rusland afkomstige schilderes Sonia Delaunay ontworpen stoffen. Een andere veel verkochte stof was Amphion Cloth, een soepele angora stof in 13 fraaie kleuren. In 1938 was er een tentoonstelling met weefsels uit de Sahara en Nigeria. Op de parterre waren het destijds vooral de eigentijdse glasontwerpers die de aandacht trokken, zoals Venini, Lalique en Hoffmann en uit eigen land Copier uit Leerdam.

Klik voor vergroting

Het atelier van de Liberty-magazijnen was in de jaren twintig gehuisvest onder het dak op de 6e verdieping van het gebouw 'New York'. 'In het reine daglicht dat hoog over de daken der stadshuizen het lokaal binnenvalt, zien de jonge vrouwen de uren verglijden in een sfeer van kleur en klank. Met voldoening kijken zij naar hun voltooide werkstukken die beneden in het grote magazijn zoo gretig koopers vinden.' Later werd deze ruimte gebruikt voor kantoor en opslag. Sinds november 1986 is daar het restaurant van Metz. Foto uit 'De Vrouw en haar Huis', 1929.

Klik voor vergroting

Advertentie uit De Vrouw en haar Huis, 1933

Klik voor vergroting

Klik voor vergroting

Kratjesstoel van Gerrit Rietveld. 1934

Sir Arthur Lasenby Liberty (1843-1917)

Arthur Lasenby Liberty, geboren in Chesham en zoon van een stoffenhandelaar, kwam als 18-jarige in dienst van Farmers & Rogers, een groot shawl en mantelimperium in Regentstraat in Londen. In 1862 bezocht Liberty de Internationale Tentoonstelling in Londen. Daar werden voor het eerst in de West - Europa kunst-en kunstnijverheid uit Japan getoond. Dat sloeg in als een bom, vooral in vooruitstrevende kunstenaarskringen. Liberty kocht na de expositie de hele voorraad op.

In 1875 begon hij voor zichzelf en opende in Regent Street een winkel in Japanse stoffen, lakwerk, porselein, sieraden en Oosterse tapijten, onder de naam East India House. De soepele ori�ntaalse stoffen die hij daar verkocht verschilden totaal van de dikke wollen en harde katoenen stoffen die de Victoriaanse vrouwen in die tijd omhulden. Liberty raakte ervan overtuigd dat de superioriteit van de kleuren en dessins van deze Oosterse stoffen de smaak van het grote publiek zou kunnen verbeteren. Later toen de kleuren en patronen van de Japanse stoffen minder mooi werden, liet Liberty de stoffen in Engeland maken.

Klik voor vergroting

Sir Arthur Lasenby Liberty, 1913. Een geschilderd portret van Arthur Hacker RA.

Tenslotte kwam er een eigen fabriek in Merton Abbey voor het vervaardigen van zijde en meubelstoffen. Hij trok hiervoor eerste klas ontwerpers aan, als Arthur Wilcock, William Morris, Charles Voysey, Rex Silver en Harry Napper. Hun motieven waren pauwenveren, lotusbloemen, waterlelies en vogels en zij gaven hun stoffen namen mee als: Peacock Feather,Trend, Willow, Clementien, African Marigold, Honey Suckle en Strawberry. De geverfde zijden Liberty-stoffen in de kleuren blauw, groenig-geel, goud en koraalrood werden een groot succes.

sluiten

Het atelier van de Liberty-magazijnen was in de jaren twintig gehuisvest onder het dak op de 6e verdieping van het gebouw 'New York'. 'In het reine daglicht dat hoog over de daken der stadshuizen het lokaal binnenvalt, zien de jonge vrouwen de uren verglijden in een sfeer van kleur en klank. Met voldoening kijken zij naar hun voltooide werkstukken die beneden in het grote magazijn zoo gretig koopers vinden.' Later werd deze ruimte gebruikt voor kantoor en opslag. Sinds november 1986 is daar het restaurant van Metz. Foto uit 'De Vrouw en haar Huis', 1929.

sluiten

Advertentie uit De Vrouw en haar Huis, 1933

sluiten

Kratjesstoel van Gerrit Rietveld. 1934

sluiten

sluiten

Sir Arthur Lasenby Liberty, 1913. Een geschilderd portret van Arthur Hacker RA.