Home 1 2 3 4
winkelstories * * * * * auteur & copyright: els van wageningen email [email protected] * * * * * webdesign: wynneconsult email [email protected]
hoofdartikel (3)

Dramatische oorlogsjaren en hoe het daarna verder ging

In het voorjaar van 1940 werd nog gewerkt aan een grote uitbreiding van de mode -afdeling en in 1942 was er zelfs nog een modeshow. Op 25 augustus 1941 nam een Duitse bewindvoerder het bedrijf over. In 1942 ontbond hij de NV, terwijl de procuratiehouder van Metz volmacht kreeg de directie over te nemen. Joseph de Leeuw werd gedwongen zijn zaak te verlaten. Hij zou niet meer terugkeren. In 1944 stierf hij in het Duitse concentratiekamp Theresi�nstadt. Zijn zoon Hendrik (1908-1978), v��r de oorlog onderdirecteur van Metz, woonde in Amerika. Na de oorlog, nadat alle zaken vereffend waren, heeft hij de directie op zich genomen en heeft hij de winkel in dezelfde traditie voortgezet.

De eerste modeshow was in 1949 in het Victoria Hotel. In eigen atelier werden weer 'dameskleding' en 'dameshoedjes' gemaakt en andere 'damesmodeartikelen'. In 1953 werd het interieur van de winkel op de begane grond nogmaals gewijzigd, naar ontwerp van Rietveld en Salomonson. In 1957 ontving Metz het predicaat Hofleverancier. In 1963 werd interieur-architect Jac.Haan chef van de meubelafdeling. Uit de jaren zestig herinneren we ons verder de fraaie ontwerpen van Marianne Davids op de modeafdeling en de etalages van Gerard Hammink, die de artikelen van Metz zo prachtig naar voren wist te halen. Denk aan zijn etalages met goud- en zilverkleurige plastieken, vervaardigd uit 6000 grote en kleine conservenblikjes, waraan hij vanalles ophing. De grote vogels, gemaakt van geperforeerde ijzeren platen, waarin textielontwerpster Maria Blaisse, net afgestudeerd aan de Rietveldacademiede, 50.000 veertjes verwerkte in 40 kleuren. Dat waren echte publiekstrekkers.

Restaurant met uitzicht over de stad

In 1973 werd Liberty of London eigenaar van Metz & Co. In 1976 werd de winkel opnieuw anders ingericht. De nadruk kwam nu te liggen op meubels. Tenslotte werd een inkrimping van de winkeloppervlakte noodzakelijk. Veel personeel werd ontslagen. Er volgde een langdurige periode van malaise. In februari 1986 werd Hendrik Goedkoop algemeen directeur bij Metz, nadat hij een kwart van de aandelen van Liberty had overgenomen. Direct na zijn komst werden in het winkelpand ingrijpende veranderingen doorgevoerd. Er waren bij Metz al dikwijls idee�n gelanceerd om op het dak in de beroemde Rietveld-koepel een restaurant te beginnen. Het bleef echter bij idee�n omdat er in de koepel te kostbare voorzieningen moesten worden getroffen. In de herfst van 1986 werd een beter plan gerealiseerd. De kantoren en opslag, tot dan toe gevestigd op de 6de etage onder het dak, verhuisden naar een goedkoper deel van de stad en in de vrijgekomen ruimte kon het zo lang begeerde restaurant komen. Onder architectuur van Cees Dam veranderde de stoffige, donkere zolder in een lichtroze gekleurde ruimte met 120 zitplaatsen. De wanden - het dak dus eigenlijk - werden rondom voorzien van vensters, zodat de bezoekers naar alle kanten onbeperkt uitzicht hebben over een flink deel van de stad. De mooie marmeren trap, met leuningen en balustrades van gietijzer en koper, die de bezoekers nu naar boven voert, was altijd aan het oog onttrokken. De trap was alleen bereikbaar via de dienstingang opzij van de winkel aan de Keizersgracht. Toen in 1986 delen van de scheidingswand tussen de winkel en het trappenhuis zijn weggebroken en zijn voorzien van een glazen wand en toegangsdeur, is de trap zowel voor het winkelend publiek als voor bezoekers van het restaurant bereikbaar geworden. De oorspronkelijke houten trap in de winkel werd dan ook gesloopt. Edoch, de kostbare verbouwingen konden het beoogde ' Metz wordt weer Metz gevoel' niet oproepen. Metz kwam opnieuw in de problemen. De confectieafdeling verdween en weer werd personeel ontslagen.

Meubels voorgoed verdwenen?

Eind 1988 verkocht Liberty het sinds jaren sterk verliesgevende warenhuis aan een investeringsmaatschappij. Aan het begin van de 21ste eeuw verdwenen langzaam maar zeker de stoffen en de meubels uit de winkel, om plaats te maken voor exclusieve merkkleding. Op de begane grond is nog als vanouds veel glaswerk te zien van ontwerpers van naam, naast schoenen, tassen en parfums. De afdeling keuken - en eetgerei in het souterrain is er ook nog, met naast het vertrouwde servieswerk, opvallend mooi aardewerk uit Zimbabwe en China.

Klik voor vergroting

Olivia. Velourshoed, gegarneerd met veertjes: zwart, donkerbruin en donkerblauw, alleen in groote hoofdwijdte. fl. 14.50 Folder Metz 1938

Klik voor vergroting

De vernieuwde meubelafdeling na de verbouwing 1 november 1986. Met het aanbrengen van een glazen wand, werd de gerestaureerde marmeren trap met koperen leuningen en gietijzeren balustrades weer voor het publiek zichtbaar.

Klik voor vergroting

Keizersgracht 449. Winkel van Metz voor meubels en stoffen, naar een ontwerp van Rietveld, 1938.

Een kopje thee voor de dames

De eerste huurder van de winkel was de firma F.A.L. de Gruyter (geen familie van de kruidenier!) die handelde in sport-, reis- en huishoudelijke artikelen. In een hoek van de entresol was een buffet ingericht voor de Parakan Salak theeonderneming, waarvan de heer De Gruyter hoofdagent was. Aan de 'damesbezoeksters' werd daar des middags een kopje thee aangeboden, net als in de Londense stores. Maar volgens een krantenbericht kwamen 'de dames op het Engelsche thee-uur de thee niet drinken en als zij kwamen wilden zij er absoluut voor betalen of den bedienden een fooi geven.' Dit kon de firma niet toestaan, zodat zij 'dit salon' opgaven.

Koepeltorentjes

Het gebouw 'New-York van 1891, waarin Metz & Co al bijna 100 jaar gevestigd is, wordt een van de weinige voorbeelden genoemd van de internationale laat 19de eeuwse bouwstijl in Amsterdam. Rond de eeuwwisseling lieten meer verzekeringsmaatschappijen monumentale panden bouwen in de stad en opvallend is dat daarbij een bijzondere voorkeur aan de dag werd gelegd voor koepeltorentjes. Zoals bijvoorbeeld het in 1891 gebouwde verzekeringsgebouw Kosmos op Singel 480/ hoek Koningsplein van de architecten Schill en Haverkamp. En het in 1914 door Jacot en Oldewelt gebouwde pand voor de Herenmodezaak van Nieuw Engeland op het Koningsplein.

Klik voor vergroting

De Hongaar Elmer Berkovich ontwierp een serie lampen die in 1932 op een tentoonstelling bij Metz de aandacht trokken. 'De moderne lamp wil niets dan lamp zijn, een bron van goed en weldadig licht'. Dat bij deze zakelijke opvatting de vorm toch 'schoon' kon zijn, liet Metz dus zien.

sluiten

Olivia. Velourshoed, gegarneerd met veertjes: zwart, donkerbruin en donkerblauw, alleen in groote hoofdwijdte. fl. 14.50 Folder Metz 1938

sluiten

De Hongaar Elmer Berkovich ontwierp een serie lampen die in 1932 op een tentoonstelling bij Metz de aandacht trokken. 'De moderne lamp wil niets dan lamp zijn, een bron van goed en weldadig licht'. Dat bij deze zakelijke opvatting de vorm toch 'schoon' kon zijn, liet Metz dus zien.

sluiten

De vernieuwde meubelafdeling na de verbouwing 1 november 1986. Met het aanbrengen van een glazen wand, werd de gerestaureerde marmeren trap met koperen leuningen en gietijzeren balustrades weer voor het publiek zichtbaar.

sluiten

Keizersgracht 449. Winkel van Metz voor meubels en stoffen, naar een ontwerp van Rietveld, 1938.