Home 1 2 3 4   
winkelstories * * * * * auteur & copyright: els van wageningen email [email protected] * * * * * webdesign: wynneconsult email [email protected]
hoofdartikel (2)

De volgende generatie zorgt voor een forse uitbreiding

De beide zoons van Johan M. Schmidt en Anna Zeegers, Johan Micha�l (1856) en Johan Christiaan (1863), zetten na het overlijden van hun vader in 1886 het bedrijf voort. Johan Christiaan was actief lid van het �Genootschap tot bevordering der Wetenschappelijke Optiek�. In 1904 vestigden zij in het pand Wijde Kapelsteeg 3 een groothandel onder de naam �Gebroeders Schmidt, Grossiers in Optische Artikelen�. In 1914 trok Johan Micha�l zich terug uit het bedrijf. In 1916 werd de firma omgezet in een N.V. onder de naam J.M. Schmidt�s Optische Instrumentenhandel. Een jaar later deed zich de gelegenheid voor Rokin 72 met de aangrenzende percelen in de Wijde Kapelsteeg 2 en 4, tegenover het oude adres, te kopen. De bouwvallige panden werden gesloopt en aan architect P. van Dijk werd de opdracht gegeven een nieuw pand te ontwerpen, waarbij de winkel aan de Rokinzijde moest komen. Inmiddels was ook Bernard Schmidt, kleinzoon van de oprichter in de zaak opgenomen.

Het nieuwe pand van Schmidt�s Optische Instrumentenhandel

Toen de plannen op tafel lagen ontstonden er problemen met de �Commissie van Stadsschoon�. Zij wilde slopen van de panden voorkomen en als dat niet haalbaar was, wenste zij andere plannen op tafel te zien dan die van de overigens onbekende architect Van Dijk. De commissie achtte hem niet geschikt voor deze opdracht. Hoe het ook zij, de directie van Schmidt stond pal achter de ontwerper en het geheel werd volgens plan uitgevoerd en op 9 november 1918 werd de nieuwe winkel geopend. De bouwstijl van het pand, dat plusminus 1� meter uit de rooilijn staat, valt moeilijk te defini�ren. Het is een allegaartje van stijlen, eclectisch noem je zoiets. Het gebouw bestaat uit drie in elkaar overlopende panden, met boven de begane grond drie verdiepingen en over het geheel een doorgaande zolder. De gevels werden uitgevoerd in zandsteen, baksteen en het uit Zweden afkomstige grijze gesteente g�sta. Aan de kant van de Wijde Kapelsteeg is een aparte ruime ingang naar de hoger gelegen verdiepingen.

Unieke dubbele gevelsteen uit 1691

Uit de gesloopte percelen van v��r 1916 werd een dubbele gevelsteen zorgvuldig overgebracht en boven de ingang in de steeg geplaatst. Links zie je een kalf met een kroon en de tekst: �INT OUT GEKRONT KALF �en rechts een zicht op IJsselstein met de tekst: �DE STAT EYSELSTIN�. Oorspronkelijk waren er aan weerszijden nog twee gevelstenen, met op de ��n ANNO en op de ander 1691(beschrijving in �De Uithangteekens� Mr. J. van Lennep en J. ter Gouw). Hier en daar zijn op het pand gestileerde versieringen aangebracht. Aan de voorkant zijn twee in zandsteen gebeeldhouwde mannenkoppen te zien, de een met een bril de ander met een lorgnet. Tenslotte wordt het pand aan weerszijden nog verfraaid met twee brillen aan smeedijzeren dragers, als uithangteken. Later werden deze voorzien van neonverlichting. In samenwerking met architect Roel Zand�e werd in 1988 het pand gerenoveerd. De bestaande grijze g�sta en de zandsteenplaten tot en met de eerste etage werden vervangen door graniet.

Klik voor vergroting

Op het dak aan de voorkant gluurt een gebeeldhouwde aap door een verrekijker naar de passanten op het Rokin. Beeldhouwer D.P. Polet. Hanno Giethoorn, Schmidt Optiek.

Klik voor vergroting

Aan de zijgevel boven de eerste verdieping staat dit beeld van de in Middelburg geboren lenzenslijper Zacharias Jansen (1588 � 1632), lange tijd ten onrechte genoemd als de uitvinder van de verrekijker in 1604. Als geelgieter zou hij zich in zijn geboorteplaats hebben beziggehouden met het slaan van valse koperen munten, vluchtte na ontdekking naar Amsterdam waar hij in 1626 woonde in �Het Huis onder �t Zeil� op de Dam. Beeldhouwer D.P. Polet. Maandblad Eigen Haard, november 1918.

Klik voor vergroting

Een van de twee in zandsteen gebeeldhouwde mannenkoppen, in de gevel boven de winkelpui aan het Rokin.

Schmidt�s Optische Instrumentenhandel

Kijk, zei ik, dit is een van de beste brillen-winkels op de wereld. � Zoo, zei zij. En wat een prachtige oude barometers, men zou haast zeggen monumentaal. � Die zijn, zei ik, van de oude Amsterdamsche Italiaansche schoorsteenvegers, die waarschijnlijk tevens goede glasblazers waren. Kijk maar naar de namen� Gunst! � zei zij. Toen wij de winkel zijn ingegaan, zat daar een kleine oude heer te praten over zijn brilletje. Het leek wel een stukje kinderspeelgoed, zoo klein. � Dat moet u dan toch wel vijfentwintig jaar geleden hier gekocht hebben?, zei de jonge man tegenover hem. � Vijf en dertig, mijnheer, zei de ander. En bij u. En bij ons, zei de jonge brillen-winkelier, met de tevreden glimlach, die het goede ambacht den mensch verleent (�) Hooger in die winkel aan het Rokin zijn de werkplaatsen, waar men slijpt en polijst. Een hooge toren met steile trappen, en alles rood van het ik-en-weet-niet-wat-voor poeder waarmee gewerkt wordt. De sfeer van een middeleeuwsche werkplaats, wat de tevreden werkers betreft. Van een Amerikaansche werkplaats wat de instrumenten aangaat. Dat is het nu. Verleden en heden, geest en techniek, in een brillen- slijperij, rood op trappen, vloeren en muren, van het oude slijpsel. Jan Luyken�s prent aan de wand. Spinoza bekend� de laatste modellen uit Amerika in de etalage. � Laat de kat maar komen: waar een vak gekend is van haver tot gort, kan er de wereld weinig gebeuren. Citaat uit een boekje van omstreeks 1900 uit het archief van Schmidt, herkomst onbekend.

Klik voor vergroting

Brand op 18 november 1930 in de kelder van J.M. Schmidt. Voor het eerst wordt door de brandweer gebruik gemaakt van het rookzuigapparaat. Foto gemeentearchief.

sluiten

Op het dak aan de voorkant gluurt een gebeeldhouwde aap door een verrekijker naar de passanten op het Rokin. Beeldhouwer D.P. Polet. Hanno Giethoorn, Schmidt Optiek.

sluiten

Aan de zijgevel boven de eerste verdieping staat dit beeld van de in Middelburg geboren lenzenslijper Zacharias Jansen (1588 � 1632), lange tijd ten onrechte genoemd als de uitvinder van de verrekijker in 1604. Als geelgieter zou hij zich in zijn geboorteplaats hebben beziggehouden met het slaan van valse koperen munten, vluchtte na ontdekking naar Amsterdam waar hij in 1626 woonde in �Het Huis onder �t Zeil� op de Dam. Beeldhouwer D.P. Polet. Maandblad Eigen Haard, november 1918.

sluiten

Een van de twee in zandsteen gebeeldhouwde mannenkoppen, in de gevel boven de winkelpui aan het Rokin.

sluiten

Interieuropname kort na de opening van het nieuwe pand Kalverstraat-Rokin. De lift was voorzien van geslepen spiegelglas en van fluwelen zitbankjes, geleverd door de firma Stigler uit Milaan. 1909.

sluiten

Bestelauto op het Rokin. De eerste bestelauto van de firma rond 1913. De felglanzende roodgelakte �uitbrengwagen� met het zwarte paard ervoor had afgedaan.

sluiten

MdB jongensmatroos 1913.bmp

sluiten

Brand op 18 november 1930 in de kelder van J.M. Schmidt. Voor het eerst wordt door de brandweer gebruik gemaakt van het rookzuigapparaat. Foto gemeentearchief.