Home
1
2
Andries de Jong zou in 1787 met zijn touwslagerij begonnen zijn tegenover de huidige locatie, in één van de Engelse huizen, die destijds op het Schapenplein (nu Muntplein) stonden. Deze huizen werden tussen 1865 en 1875 gesloopt, ten behoeve van de verbreding van de brug over het Singel, waardoor het toenmalig besloten Schapenplein verdween. Het nieuwe plein kreeg de naam Sophiaplein, naar de eerste vrouw van koning Willem III. Al snel daarna werd het Muntplein genoemd of kortweg de Munt en in 1917 werd deze naam officieel. De naaste omgeving van Andries de Jong's werkplaats is te zien op een doek van de Amsterdamse schilder Isaac Ouwater (1748 - 1793) uit 1770 'Gezicht op het Singel en de Munttoren'. Het geeft een aardig beeld van hoe het er destijds uitzag. Rondom de Munttoren prachtige huizen, slechts hier en daar een enkele wandelaar. Een sierlijke door twee witte paarden getrokken koets met palfrenier die de smalle brug tussen de Singel en de Binnen-Amstel opgaat. Op het water is het heel wat drukker met zeilschepen en vrachtboten. Die hadden uiteraard allemaal touw nodig. Tot halverwege de twintigste eeuw was hier zelfs nog een haven. Nu na ruim twee eeuwen is de omgeving radicaal veranderd en is er van rust geen sprake meer.
Het vier verdiepingen tellende pand van Andries de Jong staat aan het eind van het drukste stukje Singel en op één huis na op de hoek van de Kalverstraat. De smalle brug van ooit werd door diverse uitbreidingen de breedste brug van Amsterdam, het huidige Muntplein. Naarmate de omgeving van de Munttoren groter werd en drukker, veranderde ook het adres van Andries de Jong en zijn opvolgers. Schapenplein in 1824, Muntsluis in 1855, Sophiaplein in 1877, Singel 477 in 1915 en tenslotte vanaf 1917 Muntplein 8. De Munt mag dan een plein lijken, maar het is nog steeds als vanouds een brug tussen de Singel en de Binnen-Amstel, zij het dat hij in de loop van de tijd door aanplemping van stroken Amsteloever steeds verder is verbreed.
Dolle Dinsdag 5 September 1944. Op de avond van 4 september 1944 meldde minister - president Gerbrandy vanuit Londen via Radio Oranje dat Breda bevrijd is. De volgende dag brak er paniek uit onder de Duitse soldaten en hun aanhangers de NSB'ers. Veel Amsterdammers stonden klaar om de bevrijders te begroeten. De vlaggenwinkels werden bestormd. In een paar uur tijd was er in heel Amsterdam geen vlag meer te koop. Ook Herman Krom (3e gen.) haalde de door hem zorgvuldig verborgen vlaggen weer tevoorschijn voor de verkoop. Er ontstonden chaotische toestanden voor de deur. Vlaggenmasten werden door Duitse soldaten in de Singel gegooid en er volgde een korte arrestatie van Herman Krom.
Begin jaren dertig van de vorige eeuw richtte de firma Andries de Jong zich naast de activiteiten in de haven van Amsterdam ook op de watersport en alweer was het touw niet aan te slepen. Andries de Jong was voor de oorlog generaal - agent voor Nederland van de grootste paddelfabriek van Duitsland, de firma Gottlob Schaefer in Esslingen. Aan zweminrichtingen en natuurbaden werden ondermeer: leshengels, reddingshaken, zwemladders, schepnetten, leren zwemgordels, gaffelschoenen, giekschoenen, zeilkousjes, misthoorns, klauternetten en dommekrachten geleverd. Andries de Jong was inmiddels ook groothandelaar en leverancier van vlaggen en vlaggenmasten. Om alle voorraden kwijt te kunnen kwam er in 1933 een pakhuis bij, schuin aan de overkant van de Singel in de Openhartsteeg 1 bij de Bloemenmarkt. Die vreemde naam dankt de steeg aan een huis waarvan de gevelsteen een open hart toonde waar een oranjeappel in stak. In de 16de eeuw al een teken van oranjegezindheid. (Amsterdam oorsprong en afleiding van de namen. J. ter Gouw 1865) . Het pakhuis werd rond 2006 verkocht. Vandaag watersportartikelen kopen op het bijna drukste plein van de stad, is niet ieders favoriete bezigheid. Geen nood. De firma heeft een mooie, overzichtelijke website, waarop alles duidelijk staat afgebeeld: maritieme lampen, scheepsbellen, scheepsklokken met fraaie wijzerplaten barometers, weerstations, duikhelmen, reddingsboeien, schipperstruien, petten, mutsen, etc.
Het vier verdiepingen tellende pand waarin de winkel van Andries de Jong is gevestigd heeft weliswaar een brede voorgevel, maar is heel ondiep.Tot het begin van de twintigste eeuw woonden de eigenaren en hun gezin boven de winkel. Het winkeltje biedt nauwelijks ruimte aan de grote collectie watersportartikelen die het pand nu herbergt. Achter de toonbank staat bedrijfsleider Guus Wiffrie, die hier al ruim veertig jaar in dienst is. Een 19de eeuwse gietijzeren wenteltrap leidt naar de hoger gelegen verdiepingen, die in gebruik zijn voor opslag en voorraden. Op de vierde verdieping is het kantoor, waar een stapeltje historisch materiaal klaar ligt. Veel is het niet. De voorouders van de huidige eigenaar Ian Krom, hadden niet zo veel met de achterliggende geschiedenis. Het is volop zomer, de ramen staan wijd open. De Amsterdamse vlag aan het pand van Andries de Jong wappert in de wind en lijkt bijna de Munttoren te raken. Een niet aflatende stroom auto's en toeristen baant zich luid toeterend een weg langs dit smalle stukje Singel tussen Koningsplein en de Munt. Elk kwartier laat het carillon van de Munttoren haar jubelende klanken uitwaaieren over deze steeds sterker aangroeiende chaos. Het lijkt eigenaar Ian Krom niet te deren.
Isaac Ouwater 1748 - 1793. Gezicht op het Singel en de Munttoren 1770
Het Muntplein gezien naar de Kalverstraat. Links de huizen Muntplein 8 en 10. Rechts gedeeltelijk zichtbaar het winkel/kantoorgebouw van ' Verzekeringsmaatschappij De Nederlanden van 1845' van architect H.P. Berlage, gebouwd in 1895. Foto Jacob Olie 1895. Coll. Andries de Jong
Dolle Dinsdag 5 september 1944. In de winkel van Andries de Jong zijn de vlaggen weer tevoorschijn gehaald. Coll. Andries de Jong
In 1963 werden het pand gerenoveerd. Er werd ondermeer een luifel aangebracht boven de winkelpui, zodat de winkel net als in de 18e eeuw wat meer speelruimte kreeg voor het tonen van toeters, bellen en vlaggen. Foto's: links Stadsarchief Amsterdam, rechts H.Wijnne 2011
In 1964 namen Hans Krom en zijn vader Herman Krom (derde generatie) de meer dan honderd jaar oude zeilmakerij van J. Zeilinga over op het Spui 26. De eerste jaren heeft Hans Krom nog zeilen en tenten gemaakt op de eerste verdieping, terwijl beneden scheepsbenodigdheden werden verkocht. Eind jaren zeventig werd de zeilmakerij opgedoekt. Hans Krom koos voor een uitgebreid aanbod vrijetijdskleding, wat in die tijd nog heel bijzonder was. Zijn broer Herman (4e gen.) zou zich dan op het Muntplein verder richten op de scheepsbenodigdheden. De winkel op het Spui, nog steeds onder de naam Zeilinga, werd in 2000 opgeheven.
Wanneer de Vlag waait van den toren
De klokken zingen over 't land,
Om ons de tijding te doen hooren
Dat 't feest is in het Vaderland,
Dan toonen wij in alle Steden,
In alle Dorpen, groot en klein,
Dat wij als Volk tezamen hooren,
Dat we allen Nederlanders zijn.
Uit een jaren dertig brochure over vlaggen
van de firma Andries de Jong
Uitzicht op Muntgebouw en toren, vanuit de 4e verdieping van de firma Andries de Jong. Foto H. Wijnne 2011
Ian Krom, Andries de Jong BV
Archief Els van Wageningen
